Nils Holgersson'un Serüvenleri

 

Nils Holgersson'un Serüvenleri –Selma LAGERLÖF 

Çevirmen: Babür Kuzucu

Cem Yayınevi, İstanbul, 1983

Sayfa Sayısı:400

Herkese uzun bir aradan sonra merhaba! Yaz tatilinin başlamasını fırsat bilerek, tekrar kitap okumaya odaklanabildim sonunda. Malum dersler, çalışmalar falan derken o yoğunluğun, stresin arasında kitap okuyasım gelmiyordu pek.

Geçenlerde bir eski kitapçıdaki rafları incelerken gözüme kırmızı ciltli kitaplar takıldı. Sanırım kitapların üzerindeki şömizler epey yıprandığı için atılmıştı. Sırt kısmında sadece yazarın ismi bulunan bu kitaplar arasında Selma Lagerlöf ismini görünce biraz şaşırdım aslında. Bu yazar, çocukken severek izlediğim çizgi film serisi "Uçan Kaz"ın kitabının yazarıydı. Kitabı elime aldıp ön kapağını çevirdiğimde benim için daha güzel bir sürprizle karşılaştım. "Uçan Kaz" çizgi filminin kitabı elimdeydi: "Nils Holgersson'un Serüvenleri" adıyla. Hemen kitabı satın alarak evin yolunu tuttum ve okumaya başladım.

Kitap, 1909 yılında Nobel ödülü kazanmış. Kitabın yazarı Selma Lagerlöf de Nobel Ödülü kazanan ilk kadın yazar olmuş bu sayede. Bir çocuk romanı olarak da bilinen bir kitap ancak içerisinde çocuklar için olduğu kadar büyükler için de birçok güzellikler bulunmakta. Kitap, bir çiftlikte kaz çobanlığı yapan ve hayvanlara sürekli kötü davranan yaramaz Nils Holgersson'un bir cin tarafından ceza olarak Parmak Çocuk hâline getirilip yaban kazlarıyla memleketi Skanya'dan Laponya'ya uzanan yolculuğunu anlatıyor. Bu yolculuk süresince Nils'in gözünden hayvanların yaban hayatı ve İsveç hakkında birçok bilgi sahibi oluyoruz. Gerçekten de yazarın İsveç'in doğası ile ilgili gözlemlerini yansıttığı betimlemeler oldukça güzeldi ve bilgi vericiydi.

Kitap temelde ana bir öyküyü anlatsa da, içerisinde yer yer birçok küçük masallar bulunmakta, ki bu da kitabı eğlenceli kılan bir diğer yön. Kitaptaki bir diğer güzellikse sanırım yazarın kendisi ile ilgili bir bölüm yazmış olmasıydı. Burada, özellikle de yazara o dönemde içinde gerçek dışı tek kelime bulunmayan öğretici ve ağırbaşlı bir eser yazma işini başaramayacağı gözüyle bakılmış, o da bunu kitapta belirtmiştir.

***

Çok, pek çok, belki yüzyıllar önce, o zamanlar kara veba denilen müthiş bir veba bütün ülkeyi kasıp geçirirken biri kız, biri oğlan, iki çocuğun gene böyle, ev ev, çiftlik çiftlik dolaştığı söylenir. Oğlan bir tırmıkla dolaşırmış. Bir evin önünü tırmıklarsa, bu o evden çok ölü çıkacağına işaretmiş. Ama bütün ev halkı ölecek demek değilmiş bu. Çünkü tırmığın dişleri aralıklıymış; yerdeki her şeyi alıp götüremezmiş. Kızın elinde de bir süpürge varmış. O bir evin önünü süpürdü mü, bu o evde oturan herkesin ölüp gideceğine işaretmiş. Çünkü süpürge bütün yeri siler süpürürmüş. (syf. 341)

Görevini yapmış birisi, ölümü rahatlıkla bekleyebilirdi. Er geç herkes ölecekti, bunun çaresi yoktu. Vicdan huzuru veya azabı içinde ölmek, herkesin kendi bileceği işti. (syf. 338)

Bir kafaya ne kadar şey sokarsan, o kadar yer vardır! (syf. 359)

***

Kitap günümüzde de basılıyor. Bordo Siyah Yayınları'ndan kitabın 96 sayfalık kısaltılmış bir versiyonu "Küçük Nils Holgersson'un Yabankazlarıyla Maceraları" adıyla satılıyor. Gece Kitaplığı Yayınevi ise 400 sayfalık versiyonu "Nils Holgersson'un Serüvenleri" adıyla satıyor. Sanırım bu benim okuduğum ile aynı. Kitaplara internet üzerinden bakabildiğim için detaylı bir inceleme yapamayacağım maalesef.

***

Ayrıca, çoğumuzun da hatırlayacağı üzere, 1980 yılında Japonya'da bu kitabın çizgi film serisi yapılmış, ülkemizde de birkaç kez gösterilmiştir. Dizi ile ilgili bilgilere buradan ulaşabilirsiniz. En son 2007 yılında gösterilen dizinin bölümlerini kaydetmeye çalışmıştım bir süre televizyondan. Ancak 5-6 bölümünü kaydedebildim. 

Bundan başka, 80li yıllarda bu çizgi film VHS ve Beta video kasetler şeklinde piyasaya sürülmüştür. Ayrıca, çizgi filmin dergileri de dizinin gösterimde olduğu yıllarda yayınlanmıştır.