Matilda

Matilda – Roald Dahl
Can Yayınları, İstanbul, 2016
Çevirmen: Lale Akalın
Sayfa Sayısı: 256
Orijinal Adı: Matilda

‘Charlie’nin Çikolata Fabrikası’ kitabıyla bilinen Roald Dahl’ın bu kitabında, ailenin istenmeyen çocuğu Matilda Wormwood’un maceralarına tanık oluyoruz. Matilda, çok küçük yaşlardan beri kitap okumayı çok seven zeki bir kızdır. Babası ve annesi ise onun kitap okumasından nefret etmektedirler. İkinci el otomobillerin alım satımıyla uğraşan babası, bir takım hilelerle kazanç sağlamakta; annesi ise günün büyük bölümünü arkadaşlarıyla bingo oynayarak geçirmektedir. Matilda’yla ilgilenmemeleri Matilda’nın canını sıkmaktadır. Bu nedenle çeşitli oyunlarla onlara derslerini vermek ister.

Zaman içinde, Matilda okula başlar. Burada öğretmeni Bayan Honey ile aralarında bir bağ oluşur çünkü Bayan Honey de geçmişinde yaşadığı şeyler yüzünden kendini bir türlü ifade edememiştir. Arkadaşları ve öğretmeniyle iyi bir şekilde vakit geçiren Matilda, çocuklardan nefret eden müdire Bayan Trunchbull ile de mücadele etmek zorundadır.   

Bazı insanların doğuştan gelen şanssızlıkları vardır. Kendi şanssızlıklarını değiştirmek için çabalayan bir çocuğun öyküsünü okuyoruz aslında Matilda’da. Çoğumuz, zaman zaman değerimizin yeteri kadar bilinmediğini düşünmüşüzdür. Fakat değerimizin bilinmesi için çabalamayı ertelemişizdir çoğu zaman. Bunun için uğraştığımızda kimi zaman olumlu kimi zaman olumsuz sonuçlar elde etmişizdir. Ancak ne sonuç elde edersek edelim, hiçbir zaman denemekten vazgeçmememiz gerek. Bir yetişkin olarak bunu denemeye devam etmek çoğu zaman kolay olmuyor. Ancak, bir çocuk kendini ispatlayabilmek ve çevresince kabul görebilmek için bundan vazgeçmekte bizim kadar aceleci değil.

Matilda, kendini bulmak için çabalayan bir çocuğun gözlerinden büyüklerin dünyasını gösteriyor bize. Kitabı okurken, çoğu yerde, ‘çocuklara gerçekten bu kadar katı davranıyor muyuz’ sorusunu sordum kendime. Ya da yapmak istedikleri şeyler için hoşgörülü davranabiliyor muyuz? Çocuklar için çok eğlenceli bir macera kitabı olarak nitelendirebileceğim Matilda, büyüklere de çocukların gözünden büyüklerin korkutucu olan yanlarını gösteriyor.

Kitap; umut, aile, toplum, kitap sevgisi gibi unsurları güzel bir şekilde işliyor. Ayrıca Matilda’nın okumuş olduğu klasik kitapların bir listesi de bulunuyor. Roald Dahl’ın önerdiği kitaplar olarak daha yakın zamanlarda okunacak kitaplar olarak öne alınabilir. Çocukların ve çocuk kalmayı seçenlerin severek okuyacakları bir kitap.

***

Ayrıca 1996 yılında kitabın bir film uyarlaması yapılmış. 90larda çocukluğunu yaşamış çoğu kişinin bu filmi seyrettiğini düşünüyorum. Ben de çocukken bu filmi seyretmiştim. Yıllar sonra filmin bir kitap uyarlaması olduğunu öğrendiğimde okumak için sabırsızlanıyordum. Ve kitabın filmden biraz farklı olduğunu gördüm. Kitaptaki bazı olayların sırası filmde değiştirilmiş ve filme bazı eklemeler yapılmıştı. Ama yine de gayet güzel bir uyarlama olduğunu düşünüyorum.